گاز ازن (O3) از ترکیب سه اتم اکسیژن ایجاد میشود و یک اکسید کننده قوی میباشد. ازن گازي تقريباً بيرنگ با بويي خاص شبيه بوي هواي تازه که در دماي معمولي به صورت گاز میباشد و چگالي آن 5/1 برابر اکسيژن در شرايط استاندارد است. ازن در سطوح بالایی اتمسفر که به ازن خوب هم نامیده میگردد، از ورود اشعه ماوراء بنفش نور خورشید به زمین جلوگیری میکند و ازن در سطح زمین و یا ازن بد که به عنوان آلاینده از آن یاد میشود، جزو آلایندههای ثانویه میباشد.
این آلاینده به طور مستقیم در هوا منتشر نمیشود بلکه توسط واکنش های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن (NOx) و ترکیبات آلی فرار(VOCs) در حضور نور خورشید ایجاد میگردد و به همین علت، میزان ازن در تابستان و در وسط روز بیش از سایر مواقع است. ازن هنگامي تشــكيل مي شــود كه آلاينده هاي منتشــره ازخودروها، نيروگاه ها، پالايشگاه ها، كارخانه هاي شيميايي و ساير منابع در حضور نور خورشيد واكنش شــيميايي انجام ميدهند. در کشور ما نيز بويژه در شهرهاي بزرگ و صنعتي و مناطق مجاور، به دليل آلودگي شديد هوا، وجود گازهاي آلاينده اوليه و همچنين آفتابي بودن هوا در عمده روزهاي سال، شرايط را بسهولت براي انجام واکنشهاي اکسيداسيون فتوشيميايي که به ايجاد گاز ازن منجر ميشوند، ايجاد ميکند.
خاصیت اکسیدکنندگی این گاز باعث میشود تا کاریردهای صنعتی زیادی داشته باشد و همینطور در غلظتهای بالاتر از ۱۰۰ جزء در میلیارد، اثر تخریبی شدیدی بر مخاط و اندامهای تنفسی جانوران و بافتهای گیاهان بگذارد. به همین علت ازن موجود در ســطح زمين يكي از آلاينده هاي اصلي هوا به شــمار مي رود. خطر قرار گرفتن در معرض ميزان ناســالم ازن در ســطح زمين طي ماههاي تابســتان خصوصاٌ در ساعات میانی روز به بالاترين حد خود ميرسد.